Η ψυχολογική αντίδραση ενός ανθρώπου απέναντι σε μια απώλεια ή μια μεγάλη
αναγκαία αλλαγή, είναι να στρέψει το βλέμμα του στο παρελθόν. Το παρελθόν τότε φαντάζει
ειδυλλιακό, χωρίς σκοτούρες και βάσανα. Οι σκέψεις αποφεύγουν να στραφούν στο
μέλλον που φανερώνεται δυσοίωνο και σκοτεινό, αφού υπάρχει ένα παρελθόν φιλικό
και οικείο.
Ξεχνάει τότε τους αγώνες και τα βάσανα του παρελθόντος και θυμάται με
νοσταλγία μόνο τις ευτυχισμένες στιγμές. Η αδυναμία του να οραματιστεί το
μέλλον, τον κάνει να αναπολεί ασυνείδητα την εποχή που ήταν παιδί ανέμελο, καλομαθημένο
και ανεύθυνο. Παιδί για το οποίο την αποκλειστική ευθύνη έφεραν μόνο οι γονείς
του.
Οι κοινωνίες, επίσης, όταν σοκάρονται, στρέφουν το βλέμμα τους στο
παρελθόν, κι αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι οραματίζονται ένα μέλλον ύποπτα
όμοιο με ένα κοντινό ή μακρινό παρελθόν.